وسیع کننده کام یا اکسپندر در درمان ارتودنسی
وسیع کننده کام یا اکسپندر: راهی برای ایجاد فضای بیشتر در دهان
وسیع کننده کام (یا اکسپندر پالاتال) یکی از ابزارهای مهم در ارتودنسی است که برای گسترش عرض فک بالا (ماگزیلا) استفاده میشود.
این دستگاه به‌ویژه در مواردی که فک بالا باریک است یا مشکلات کراس بایت (قرارگیری نادرست دندان‌های بالا و پایین) وجود دارد، کاربرد دارد.
نحوه عملکرد وسیع کننده کام:
وسیع کننده کام با اعمال نیروی کنترل‌شده بر روی استخوان فک بالا و سقف دهان (کام)، باعث جدا شدن دو نیمه استخوان ماگزیلا در ناحیه درز میانی (ساژیتال) میشود. این فرآیند به‌تدریج عرض فک را افزایش می‌دهد و فضای بیشتری برای دندان‌ها ایجاد می‌کند.
انواع وسیع کننده کام:
۱. وسیع کننده ثابت (RPE – Rapid Palatal Expander):
- به کمک حلقه‌های فلزی روی دندان‌های آسیاب بزرگ ثابت میشود.
- بیمار با چرخاندن پیچ دستگاه (با کلید مخصوص) روزانه آن را فعال می‌کند.
- بیشتر در کودکان و نوجوانان استفاده میشود، چون درز میانی کام هنوز کاملاً سفت نشده است.
۲. وسیع کننده متحرک:
- بیشتر در موارد خفیف یا برای بیماران بزرگ‌سال استفاده میشود.
- بیمار می‌تواند آن را خارج کند، اما باید طبق دستور ارتودنتیست از آن استفاده کند.
۳. وسیع کننده‌های مینی-ایمپلنت‌بیس (MARPE):
- برای بزرگسالان که درز میانی کامشان کاملاً بسته شده است.
- با کمک ایمپلنت‌های کوچک، نیرو مستقیماً به استخوان اعمال میشود.
اطلاعات بیشتر مقاله : بزرگ کننده کام ،اکسپندر یا وسیع کننده کام فک چیست؟
مراحل تاثیرگذاری:
- فاز فعال: (۱ تا ۳ هفته) بیمار هر روز پیچ دستگاه را می‌چرخاند تا فشار ملایمی ایجاد شود.
- فاز تثبیت: (۳ تا ۶ ماه) دستگاه ثابت نگه داشته میشود تا استخوان‌های جدید در ناحیه گسترش‌یافته تشکیل شوند.
موارد استفاده:
- درمان کراس بایت
- اصلاح تنگی فک بالا
- بهبود مشکلات تنفسی (مثل انسداد راه هوایی)
- ایجاد فضای کافی برای رویش دندان‌ها
عوارض احتمالی:
- احساس فشار یا ناراحتی موقت
- فاصله بین دندان‌های جلو (موقت و قابل برگشت)
- در موارد نادر، تحریک مخاط دهان
وسیع کننده کام یک روش موثر در ارتودنسی است، اما موفقیت آن به سن بیمار، نوع مشکل و همکاری در استفاده صحیح از دستگاه بستگی دارد.
چه زمانی اکسپندر یا وسیع کننده کام استفاده شود؟
وسیع‌کننده‌ی کام (اکسپندر پالاتال) در موارد خاصی توسط متخصص ارتودنسی تجویز میشود که معمولاً مربوط به تنگی فک بالا یا مشکلات ناشی از عدم تطابق فک‌ها است. در زیر مهم‌ترین موارد استفاده از آن را بررسی می‌کنیم:
۱. تنگی فک بالا (Maxillary Constriction)
- وقتی عرض فک بالا نسبت به فک پایین باریک باشد، دندان‌های بالا به‌درستی روی دندان‌های پایین قرار نمی‌گیرند.
- این مشکل می‌تواند باعث کراس‌بایت (قرارگیری نادرست دندان‌های بالا در داخل دندان‌های پایین) شود.
۲. کراس‌بایت خلفی یا قدامی (Posterior/Anterior Crossbite)
- کراس‌بایت خلفی: وقتی دندان‌های آسیاب بالا به‌جای قرارگیری در بیرون دندان‌های پایین، در سمت داخل آن‌ها قرار می‌گیرند.
- کراس‌بایت قدامی: وقتی دندان‌های جلو بالا پشت دندان‌های جلو پایین قرار می‌گیرند (مشابه حالت underbite).
۳. کمبود فضا برای رویش دندان‌ها
- اگر فک بالا باریک باشد، ممکن است دندان‌های دائمی (مخصوصاً دندان‌های نیش یا آسیاب کوچک) فضای کافی برای رویش نداشته باشند.
- اکسپندر با گسترش فک، فضای بیشتری ایجاد می‌کند و از نهفتگی دندان‌ها جلوگیری می‌نماید.
۴. مشکلات تنفسی و انسداد راه هوایی
- تنگی فک بالا می‌تواند باعث تنفس دهانی و حتی آپنه انسدادی خواب در کودکان شود.
- با گسترش فک بالا، فضای بینی بیشتر شده و تنفس بهبود می‌یابد.
۵. اصلاح ناهنجاری‌های اسکلتی فک (مثل اپن بایت یا مشکلات رشد فک)
- در برخی موارد، اکسپندر به همراه سایر دستگاه‌های ارتودنسی برای اصلاح الگوی رشد فک استفاده میشود.
بهترین زمان برای استفاده از اکسپندر کام
- کودکان و نوجوانان (۸ تا ۱۶ سال):
- در این سنین، درز میانی کام هنوز سفت نشده و اکسپندر می‌تواند به‌راحتی فک را گسترش دهد (گسترش سریع با RPE).
- بزرگسالان:
- در بزرگسالان، چون درز کام کاملاً جوش‌خورده است، اکسپندر معمولاً به‌تنهایی کافی نیست و ممکن است نیاز به جراحی فک (SARPE) یا استفاده از وسیع‌کننده‌های مینی‌ایمپلنت‌بیس (MARPE) باشد.
نتیجه‌گیری
اکسپندر کام زمانی استفاده میشود که:
✅ فک بالا باریک باشد.
✅ کراس‌بایت وجود داشته باشد.
✅ کمبود فضا برای دندان‌ها مشاهده شود.
✅ مشکلات تنفسی ناشی از تنگی فک بالا وجود داشته باشد.
تشخیص نهایی باید توسط ارتودنتیست انجام شود، زیرا استفاده نادرست از اکسپندر می‌تواند باعث مشکلات جدی در اکلوژن (طبیعت دندان‌ها) شود.
اگر نگران وضعیت دندان‌ها یا فک فرزندتان هستید، حتما به متخصص ارتودنسی دکتر ستاره خسروی “عضو هیات علمی دانشگاه” و “بهترین دندانپزشک ارتودنسی تهران در الهیه ”
مراجعه کنید تا او بتواند بهترین راه حل را برای شما پیشنهاد دهد.
مرکز تخصصی ارتودنسی دکتر ستاره خسروی
آخرین روشهای ارتودنسی در این مرکز انجام میشود. شما با مشورت با متخصص ارتودنسی دکتر ستاره خسروی،عضو هیات علمی دانشگاه “بهترین دندانپزشک ارتودنسی تهران در الهیه “میتوانید مناسب ترین روش را انتخاب کنید.
برای مشاوره تخصصی ارتودنسی با ما تماس بگیرید ۰۹۳۸۰۰۰۵۵۹۰
درمان ارتودنسی در این مرکز تخصصی ارتودنسی در تهران محدود به روش سنتی نیست و شما حق انتخاب دارید.
